Pandemia jest czasem szczególnie ciężkim dla seniorów. Odizolowanie społeczne, lęk przed zarażeniem groźnym dla nich wirusem i ograniczenie dostępu do opieki zdrowotnej są czynnikami mocno obciążającymi psychikę ludzi starszych.
Występowanie stanów depresyjnych w populacji osób po 75 r.ż. szacowane jest na około 17% (dane według metaanalizy Luppa i wsp. 2012 r.)
Czynniki wpływające na wystąpienie depresji u seniorów to:
- procesy starzenia się mózgu,
- współistniejące choroby somatyczne,
- czynniki psychospołeczne, np. samotność,
- poczucie „nieprzydatności” po zakończeniu pracy zawodowej,
- niedobory żywieniowe, m.in. witaminy D, B12, kwasu foliowego,
- pogarszająca się sprawność, a tym samym utrata niezależności.
Często osoby nie potrafią same zauważyć, że pogorszenie ich samopoczucia i funkcjonowania jest spowodowane stanami depresyjnymi. Przypisują złe samopoczucie np. chorobom somatycznym, samotności lub niepowodzeniom życiowym. Niestety w depresji nasz ogląd świata i samych siebie jest zaburzony, patrzymy na rzeczywistość „przez czarne okulary”. Z tego powodu bardzo ważna jest rola osób najbliższych, gdyż to one mogą pierwsze zauważyć, że dzieje się coś złego z naszym stanem psychicznym.
Jakie zmiany w funkcjonowaniu i zachowaniu naszych Seniorów powinny nas zaniepokoić?
Bądźmy wyczuleni na utrzymujące się ponad dwa tygodniu lub często nawracające objawy, takie jak:
- obniżenie nastroju,
- nadmierna drażliwość,
- utrata zainteresowań, brak zadowolenia z wcześniej lubianych aktywności,
- wzmożona męczliwość, brak energii,
- szybkie pogarszanie się koncentracji i uwagi,
- poczucie winy, małej wartości, braku sensu życia, niska samoocena,
- wycofywanie się z kontaktów społecznych,
- częste myślenie i mówienie o śmierci,
- pogorszenie apetytu,
- zaburzenia snu,
- nadmierne koncentrowanie się na chorobach i dolegliwościach somatycznych.
Pomocą w diagnozowaniu depresji u osób starszych może być „Geriatryczna skala oceny depresji” (Geriatric Depression Scale – GDS). Pamiętajmy jednak, że jest to tylko narzędzie pomocnicze, może dawać wyniki fałszywie ujemne lub fałszywie dodatnie.
Jeśli podejrzewamy występowanie stanów depresyjnych u naszych Seniorów doradźmy im i pomóżmy zorganizować wizytę konsultacyjną u lekarza psychiatry.
Pamiętajmy, że przedłużające się, nieleczone stany depresyjne mogą być bardzo niebezpieczne. Pogarszają nie tylko nasze codzienne funkcjonowanie, ale również przyczyniają się do nasilenia już występujących chorób somatycznych. W ciężkich przypadkach mogą również powodować pojawienie się myśli i tendencji samobójczych.
